İşsizlik Maaşının Alınması ve Şartları

İşveren tarafından işten çıkarılan sigortalı işsizler işsizlik maaşı alabilirler. Bunun için yasada öngörülen koşulları sağlamaları gerekmektedir. Dolayısıyla işsizlik maaşı alma şartları bulunursa, sigortalı işsizler belirli süre bu maaşı alabilecekler.  Sigortalı işsizler, işsiz kaldıkları dönemde, işsizlik maaşı başvurusu yaptıklarında, kendileri ve ailelerinin asgari düzeyde geçimlerini sağlayabilmeleri için işsizlik maaşı alabilmektedir. Makalede işsizlik maaşı nasıl alınır, işsizlik maaşı hesaplama yaparken nelerin dikkate alınmayacağı gibi hususlara değinilecektir.

İş sözleşmesine dayalı olarak çalışan sigortalı işsizlerin, işsizlik maaşını alabilmesi

İşçinin, işsiz kalması gerekmektedir, yani işçinin kendi isteği ve kusuru bulunmaksızın işsiz kalması gereklidir. Evliliği dolayısıyla işinden ayrılan kadın işçinin kıdem tazminatı alma hakkı bulunması karşısında evlilik nedeniyle olsa dahi kendi isteğiyle işinden ayrılmış olmasından dolayı işsizlik maaşı olma hakkı bulunmamaktadır.

İş sözleşmesinin sona ermesinden önceki son 120 gün boyunca iş sözleşmesine dayalı olarak çalışılmış olması gereklidir.

Hastalık, ücretsiz/aylıksız olarak izin kullanılması, disiplin cezası, gözaltına alınma, mahkumiyet hükmüyle sonuçlanmamış tutuklanma, kısmi istihdam, grev, lokavt, genel yaşamı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afet, iş sözleşmesinin feshi tarihinde çalışmıyor olma, ev hizmetlerinde 30 günden daha az çalışmış olma, kısa çalışma ödeneği, yarım çalışma ödeneği  iş sözleşmesinin devamı sırasında, pirim yatırılmamış olunması halinde dahi, bu sürenin hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Bunun yanı sıra 18.01.2019 tarihinde ve daha sonra iş sözleşmesi sona erenlerin, aynı işveren ile çalışıp çalışmadığı ve eksik gün nedenlerinin bulunup bulunmadığı dikkate alınmaksızın, sözleşmenin sona erme tarihinden önce son 120 gün boyunca, iş sözleşmesi devam etmişse, bu durum 120 günlük süre şartının sağlanması için yeterli görülmektedir.

• İş sözleşmesinin feshi öncesinde son üç yıl içerisinde en az 600 gün boyunca işsizlik sigortası priminin ödenmiş olması,
• İş sözleşmesinin feshi itibariyle 30 gün içerisinde en yakın İŞKUR’ a doğrudan yahut online olarak başvuru yapılması gerekmektedir.

Burada dikkat edilmesi gerekli husus, zorunlu sebepler haricinde, 30 gün içinde, müracaat edilmemesi durumunda, başvuruda yaşanan gecikme süresi, toplam hak sahipliği süresinden düşüleceğidir.

İşsizlik maaşı hesaplama yaparken hangi süreler dikkate alınır?

İşsiz kalan işçinin sigorta ödediği süre 600 günse 180 gün (6 ay) süreyle,

İşsiz kalan işçinin sigorta ödediği süre 900 günse 240 gün (8 ay) süreyle

İşsiz kalan işçinin sigorta ödediği süre 1080 günse 300 gün (10 ay) süreyle,

 

İşsizlik ödeneği alırken, yukarıda belirtilen süreler dolmadan önce yeniden işe başlanması ve ödenekten faydalanma koşullarını yerine getirmeden tekrar işsiz kalması halinde, daha önce hak edilmiş olan ödenek süresi bitinceye kadar işçiye yeniden verilir. Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a işsizlik maaşı başvurusu tarihinden itibaren ödemeler gerçekleştirilmektedir. Ancak, işsizlik ödeneği alma hakkını yeniden sağlayanlar, işsiz kaldıklarında, yalnızca bu hak sahipliği nedeniyle belirlenecek sürelerde işsizlik ödeneği alabileceklerdir.

İşsizlik maaşını alamayacak kişiler kimlerdir?

İşsizlik maaşına hak kazanamayan kişiler şu şekilde sıralanabilir;

1. İş sözleşmesine dayalı olarak çalışmayan kişiler,
2. Bağ-kurlu olanlar,
3. İşçi sendikasına, konfederasyonlarına ve sendika başkanlığına seçilen kişiler,
4. Memurlar ile Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu uyarınca çalışan kişiler,
5. Hakimler ve Savcılar Kanununa tabi olarak çalışan kişiler,
6. Yüksek Öğretim Kanunu ile Yüksek Öğretim Personel Kanunu’na tabi olarak çalışan kişiler,
7. Ceza infaz kurumunda çalışan hükümlüler,
8. Askerlik hizmetini er ya da erbaş olarak yapan kişiler,
9. Yedek subay okulu öğrencileri,
10. Meslek lisesi yahut yüksek öğrenimde staj yapan öğrenciler,
11. Bir ya da daha çok işverenin çalıştırdığı film, tiyatro, gösteri, ses, müzik, resim, heykel ve benzer mahiyetteki işlerde uğraşanlardan iş sözleşmesiyle çalışmayan kişiler.

Askerlik görevi nedeniyle işten ayrılan sigortalı işçiler işsizlik maaşını alabilir mi?

Askerlik görevini ifa dolayısıyla işinden ayrılan işçiler işsizlik maaşını alamayacaktır. Fakat, işçinin askerlik görevini bitirdiği tarihten sonraki 30 gün içinde yeni bir iş bulamamasına dayalı olarak işsizlik ödeneği başvurusunda bulunabilecektir. Bu 30 günlük süre hak düşürücü süre mahiyetinde olmayıp, geçirilen süreler için işçinin maaş ödemesi kaybı söz konusu olmaktadır.

İşsizlik maaşını alma kodları hangileridir?

Sigortalı işçi, işten çıkartıldığında, çıkarılma nedeni olarak işveren tarafından gösterilen kodlar önemlidir. Sigortalı işçiler, aşağıda belirtilen kodlarla çıkışları yapıldığında işsizlik maaşı almaya hak kazanacaktır. Aşağıdaki hallerde işsizlik maaşı başvurusu yapılabilecektir;

1. Askerlik,
2. Toplu İşçi çıkarma,
3. İşyerinin kapanması,
4. Yerine getirilen işin sona ermesi,
5. İşçinin iş sözleşmesini zorunlu sebeple sona erdirmiş olması,
6. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işverence haklı bir nedene dayalı olmaksızın feshedilmesi,
7. Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermiş olması,
8. İşçinin iş sözleşmesini sağlık nedenine dayalı olarak sona erdirmesi,
9. İşyerinin devredilmesi, iş yahut işyerinin niteliğinin değişmiş olması nedenine dayalı olarak iş sözleşmesinin feshedilmesi,
10. İşverenin ahlak ve iyiniyet kurallarını aşan davranışından dolayı, işçinin iş sözleşmesini sona erdirmesi,
11. İşverenin zorunlu nedenlere dayalı olarak ve işçinin tutuklanması sebebiyle iş sözleşmesini sona erdirmesi,
12. İşverenin sağlık nedenine dayalı olarak işçinin sözleşmesini feshi,
13. 4046 sayılı Kanunun 21. maddesi uyarınca özelleştirmeden dolayı fesih,
14. Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt kanunu uyarınca işçinin kendi arzusu ve kusuru bulunmaksızın iş sözleşmesinin feshi.

İşsizlik maaşı alma şartları gerçekleşirse, maaş ne zaman alınmaya başlanır?

İşsiz kalan sigortalı işçinin, işsizlik maaşı başvurusu yaptığı tarihi takip eden ay sonuna kadar işsizlik maaşı almaya hak kazanıp kazanmadığı belirlenir. İşçi, işsizlik maaşı almaya hak kazanması halinde, kimliği ile birlikte PTT’ nin herhangi bir şubesine müracaat ederek, her ayın 5’ inde işsizlik maaşını alabilecektir.

İşten haksız yere çıkarılan işçinin işsizlik maaşının alımına ilişkin Avukatla çalışması zorunlu mu?

İşçinin işinden çıkarılması sonrasında yasal haklarına kavuşabilmesi için bir avukat yardımına başvurmaması halinde birtakım hatalar yahut ihmali işlemler (örneğin işsizlik kodunun yanlış bildirilmesi) dolayısıyla hak kayıpları yaşayabilmesi mümkündür. İşçi, işsizlik maaşının hesaplanması, işsizlik maaşının nasıl alınacağı, işsizlik maaşını alma koşulları, işsizlik maaşının sorgulanması ve ne kadar alacağı, işsizlik kodunun doğru bildirilip bildirilmediği vb. hususlarında bir avukat yardımından istifade etmesi kendi yararına olacaktır.

Bu nedenlerle, işçinin işinden çıkarılması sonrası sürecin hukuksal zeminde ele alınması, arabuluculuk sürecinindoğru yönetilmesi ve sürecin daha etkili takibi açısından hukuk büromuzda tecrübeli iş hukuku avukatları çalışmalarına devam etmektedir. Bu konuya ilişkin olarak hukuki yardım ihtiyacınızın olması halinde hukuk büromuzla doğrudan irtibat kurulması yeterli olacaktır.